ශ්රෝඩින්ගර්ගේ බළලා සහ මාමා ගේ පෙට්ටිය (Unfortunately not a thought experiment)

පෙරවදන :
මේ හදන්නේ බල්ලාගෙ වැඩෙයි,  එළුවාගේ වැඩෙයි දෙකම බුරුවෙක් කරන්න . මා භෞතික විද්‍යාව ගැනවත් , දේශපාලන විද්‍යාව ගැන වත් ගැඹුරින් හදාරා නැති හෙයින්  මුලින්ම සමාව භජනය කරනවා මේ සටහනේ වැරදි ඇතොත් . ඒවා නිවැරදි කරන ලෙසද කාරුණිකව ඉල්ලමි 


ශ්‍රොඩින්ගර් (Schrodinger) නම් භෞතික විද්‍යාඥඥයා ගැන ඔබ අසා ඇත්තේද . ඔහු ප්‍රකට මනෝ පරීක්ෂණයක් ( Thought experiment) කළේය . ඔහු පෙට්ටියකට බළලෙක්  දමුවායයි සිතන්නට කිවේය . ඒ පෙට්ටියටම විකිරණශීලි ද්‍රව්‍ය සාම්පලයක් , ගයිගර්මානයක්  හා වස බඳුනක්ද සිතෙන්ම දැමුවේය . ඉන්පසු පෙට්ටිය සීල්  තබන්නේය . විකිරණශීලි බව වෙනස්  වීම හේතුකොට , ගයිගර්මානය  ක්‍රියාත්මක වී  වස බඳුන බිඳී  බළලා  මියයාමේ සම්භාව්‍යතාවයක් ඇති බව ඔහු පවසන අතර , එය තනිකරම අහඹු ක්‍රියාවක් බවද පවසනවා . ඔහු අහනවා පෙට්ටිය අරින්නේ නැතිව , කියන්න බළලා  මැරිලද , ජීවත් වෙනවද .....?  ...ඔහු මෙහෙම කියනවා.... බළලා  මැරෙන්නේ හෝ ජිවත් වෙන්නේ නිරික්ෂයාගේ සිතුවිල්ල කරණ කොට හෙයින් , මේ මොහොතේ බළලා  මැරිලාවත්  ජීවත්  වෙන්නෙවත් නැත....... එතකොට බළලා  මැරෙන්නේ හෝ ජීවත්  වෙන්නේ නිරීක්ෂකයාට  එහෙම සිතුවිල්ලක් ඇතිවී එය ප්‍රත්‍යක්ෂ වෙන නිසා 

දැන් මම හදන්නේ ඔබේ අවධානය මේ දිනවල හරිම ජනප්‍රිය වෙනත් පෙට්ටියකට යොමු කරන්න . .. . අන්න හරි ...කතිර පෙට්ටිය ... මේ පෙට්ටියත් තාම සීල් .. (ඒ තියා අඩුම ගණනේ සීල්  කඩන දවසවත් තාම කියලා නෑ නේ )  . ඒත්  මේ පෙට්ටිය ඇතුලෙත් දෙන්නෙක් ඉන්නවා . ජයග්‍රාහකයෙක් සහ පරාජිතයෙක් . (දෙන්නෙක් කිව්වට තාම ඉන්නේ එක්කෙනයි . අනිත් එක්කෙනා තාම එලියට ඇවිත් නෑ . ) .. . 

ඉදින් , කවුද දිනුම් කියලා අසනවාට වඩා නිවැරදි පැනය ,  ඒ ඉන්න එක්කෙනා දැන් දිනුම්ද පරාදද කියන එකයි ? 

දිනන්නේ හෝ පැරදෙන්නෙ ජනතාවගේ , නිරීක්ෂණය , චිත්තය හා ඒ නිරීක්ෂණය ප්‍රත්‍යක්ෂ  කරණ  කොට හෙයින් ඔහු තවම දිනුම් වත් පැරදුම් වත් නැතියයි  අයෙක් කියන්නට පුළුවන .. ඒත්  ඇත්තටම එහෙමද ?  

නමුත් මට නම් පෙනෙන්නේ ,  එතුමා මේ වැඩේ හරියටම ටැකල් කර ඇති බවකි   . චන්දයක් දිනන්නේ මිනිස්සුගේ කැමැත්තෙන් නොහොත් චන්දයෙන් නොව ,  තමන් දිනු බව ඔවුන් පිළිගත් විට බව ඔහු හරියටම වටහා ගෙන ඇත . 

ඉතින් චන්දෙට කලින්ම ඒ සිතුවිල්ලේ බීජ  පැලකරන්න , හොඳින් පොහොර , දිය දා සාත්තු කරන්න , සිතුවිලි මිනිසුන්ගේ හිත්වල් පත්තියම් කරන්න  කටයුතු කලහම අහවරය  . 

එතුමා , ගාමිණි මෙන් කිහිප දෙනෙක් සමග එකවිට ගහගන්නවාට වඩා රොකි වගේ ද්වන්ධ සටනට මනාපය . ප්‍රතිවාදීන් වැඩිවෙන තරමට අගේනස්ට්  එකට ඇති සපෝර්ට්  එක බෙදී යනවා, එයින් වාසියක් වෙනවා නේද  යයි ඔබ සිතෙන්නට  පුළුවන . ඒත් ඔය රොත්තම ඇවිත් ගහන කොට, සියලු දෙනා ගැනම අවධානය යොමු කරගෙන සිටීමට නොහැකිය . ඔය රෝත්තේ බොහෝ අය එන්නේ  පයිට් එකෙන් දිනන්නට නොව , සපෝර්ට් එකට පාරක් දෙකක් නෙලන්නට , අඩුම ගන්නේ හූවක්  වත් තියන්නට විතරමය  . නිකන් හරි වැරදිලාවත් එවැනි එකෙක්ගේ පාරක් මර්මස්ථානයකට  වැදුනොත් එහෙම කියලා වැඩක් නැත ...යටිබඩ අල්ලන් දෙකට නැවී ඉන්න දොහේ , නිකම්ම පැත්තක ඉන්න හාල්පාරුවෙක් දිනන්නට පුළුවන . 

යටට ඇඳි කැමා සෝට  බාගෙට වගේ පෙනෙන්න , සරම කැහැපොට  ගහගෙන , "කට්ටිය පිටින්ම එන්නේ නැතිව තනි තනිව වරෙන් ඩෝ  පයිට් එකට " කිව්  තැන සිට ... 

වටේ ඉන්න එවුන් ඔන්න ගියා මෙන්න ගියා කියා ... ඒවුනාට නොගිහින් "ලංසුව  තියන්න ඕනේ දිනන අස්සයෙකුටනේ " කියන තැන දක්වා 

......පයිට්  එකට දිනයක් සෙට් නොකර , "මොකෝ බයද ? ඔන්න අපි නම් එවරෙඩි " කියන තැන දක්වා  

....ප්‍රතිවාදීන්ට  ටෙලිපෝන්  කෝල් දී "ඕල් ද බෙස්ට් ෆෝ ද ෆයිට් හොඳේ , සටනට එනකොට මතක ඇතිව හොඳට යටට ඇඳලා  එන්න  " කියන තැන දක්වා ,

 "කොච්චර චන්ඩි සිටියත්  , සටනට  කලින් දවසේ පිට චන්ඩි දාලා අඬුවක් දෙකක් අඹරලා දාන්නත් පුළුවන්නේ, අපි කරනවට නෙමෙයි ඉතින් "  කියන තැන දක්වා .....

"පොඩ්ඩක් ඉන්නකෝ මම මේ පයිට්  එක දිනනකන් ඊට පස්සේ අපි ශ්‍රමදානයක් දාලා ඔය ගුරුපාර එක විදියක් කරලා දාමු " කියන තැන දක්වා   ...මේ ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ ඒ සැලැස්මයි .

 මට නම් හිතෙන්නේ එහෙමයි 

පලි : ජාතික ලොතරැයියේ ටැග් ලයින් එකක් තිබ්බා "දිනුවත් දිනුම් , පැරදුනත් දිනුම් " කියලා . සමාන්තර විශ්වයක ලොතරැයියක් ඇති "පැරදුනත් පරාදයි දිනුවත් පරාදයි " කියලා